Toplumda sıkça dile getirilen bir inanış, bel fıtığı hastalığının en büyük nedeninin ağır yük kaldırmak olduğu yönündedir. Oysa bilimsel olarak bilinen gerçek, omurgaya zarar veren asıl etkenin kaldırılan yükün miktarından çok yükün nasıl kaldırıldığı olduğudur. Yani bel fıtığı ameliyatı gerektiren bir durumun ortaya çıkmasında ağırlığın değil, yanlış kaldırma tekniğinin rolü büyüktür.
Hammalların Omurga Dayanıklılığı
Bu konuda en dikkat çekici örneklerden biri hammallardır. Gün boyu defalarca yüzlerce kilo malzeme kaldırıp taşımalarına rağmen, bu kişilerde bel fıtığı gelişimi oldukça nadirdir. Çünkü yıllar içinde doğru kaldırma tekniklerini öğrenmiş, vücut mekaniğini korumayı alışkanlık haline getirmişlerdir.
Buna karşın, evde yanlış bir şekilde eğilerek birkaç kiloluk bir eşyayı kaldırmaya çalışan biri bile, omurgasına aşırı yük bindirerek ciddi bir fıtık problemi yaşayabilir. Bu durum ilerlediğinde, cerrahi müdahale gerekebilir ve kişi bel fıtığı ameliyatı olmak zorunda kalabilir.
Omurganın Yük Taşıma Mekaniği
Omurgamızın yük taşıyıcı yapıları, arkada yer alan eklemler ve bağ dokularıdır. Ön tarafta ise bu yükü taşıyabilecek güçlü bir yapı bulunmaz. Dolayısıyla, yükü öne doğru verdiğinizde arkadaki yapıların üzerine aşırı baskı biner, bu da yırtılma ve disk kayması riskini artırır.
Basit bir benzetmeyle açıklamak gerekirse: bir masa üzerine 400–500 kilo yük koyduğunuzda masa bu yükü taşıyabilir, ancak masanın ayağına sadece 50 kilo yük bindirirseniz kırılma riski artar. Omurga da aynı şekilde çalışır. Yükün dağılımı dengeli değilse, küçük bir hareket bile ciddi bir bel fıtığına yol açabilir.
Yanlış Kaldırma Küçük Hareketlerle Başlar
Birçok hasta, “sadece ayakkabımı bağlarken belim tutuldu” ya da “bir eşyayı alırken aniden belim kilitlendi” cümleleriyle başvurur. Bu durum, yanlış kaldırma tekniğinin omurgaya ne kadar fazla baskı uyguladığını gösterir. Aslında, eğilmek ya da dönerken omurga üzerine binen basınç, yükün kendisinden çok daha tehlikelidir.
Doğru teknikle yapılan kaldırma hareketinde, omurganın doğal eğrilikleri korunur ve kaslar yükü dengeli biçimde taşır. Ancak yanlış teknikle kaldırılan her yük, disklere doğrudan basınç uygular ve bu durum bel fıtığı ameliyatı gerektirebilecek kadar ciddi hasarlara yol açabilir.
Doğru Kaldırma Teknikleri
Omurga sağlığını korumak ve bel fıtığı ameliyatı riskini en aza indirmek için şu noktalara dikkat edilmelidir:
- Yük vücuda mümkün olduğunca yakın tutulmalıdır.
- Yük kaldırırken dizler bükülmeli, çömelerek alınmalıdır.
- Belden değil, bacak kaslarından güç alınmalıdır.
- Ani dönme, bükülme ve öne eğilme hareketlerinden kaçınılmalıdır.
- Ağırlık taşırken gövde dik tutulmalı ve karın kasları sıkılarak destek sağlanmalıdır.
Bu basit ama etkili önlemler, omurga üzerindeki baskıyı büyük oranda azaltır ve ileride bel fıtığı ameliyatı gerektirebilecek durumların önüne geçer.
Her Bel Ağrısı Bel Fıtığı mıdır?
Bel ağrısı, hastanelere başvuru nedenlerinin büyük bir kısmını oluşturur. Bu hem bizim mesleğimiz açısından hem de toplum sağlığı açısından oldukça önemlidir. Ancak halk arasında sıkça sorulan bir soru vardır: “Her bel ağrısı bel fıtığı mıdır?”
Cevap hayır. Her bel ağrısı bel fıtığı anlamına gelmez. Çünkü bel ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Son yıllarda pek çok insan, yaşadığı her bel ağrısının hemen “fıtık” olduğunu düşünmektedir. Oysa bu doğru değildir. Bel ağrısı yaşıyorsanız, öncelikle bu ağrının nedeni mutlaka bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Günümüzde gelişen tıbbi teknoloji sayesinde bel ağrısına neden olan birçok durum artık kolayca teşhis edilmekte ve çoğu da cerrahiye gerek kalmadan tedavi edilebilmektedir. Fakat şunu unutmamak gerekir ki, bel ağrısı çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Kas spazmları, duruş bozuklukları, eklem kireçlenmeleri, sinir sıkışmaları veya omurga deformiteleri de bel ağrısına yol açabilir. Bu nedenlerin yalnızca bir kısmı bel fıtığı ile ilgilidir.
Sonuç: Ağırlık Değil, Teknik Önemlidir
Ağır yük kaldırmak tek başına fıtığa neden olmaz; yanlış kaldırmak neden olur. Omurga, doğru tekniklerle desteklendiğinde oldukça dayanıklıdır. Ancak dengesiz hareketlerle yapılan her kaldırma, disklere aşırı basınç uygular.
Unutmayın, doğru teknikle kaldırılan yük omurgayı güçlendirir, yanlış teknikle kaldırılan yük ise onu yıpratır. Eğer uzun süredir bel ağrınız varsa ve yaşam kaliteniz etkileniyorsa, bir uzman değerlendirmesi gerekebilir. Gelişmiş mikrocerrahi yöntemlerle yapılan bel fıtığı ameliyatı, sinir basısını ortadan kaldırarak yaşam konforunu yeniden kazandırabilir.
Ancak en iyi tedavi, her zaman doğru duruş ve bilinçli hareketle korunmaktır.
Bir Cevap Yaz
